مراسم هفتگی هیئت محبین آل طاها آمل جمعه ها در حسینیه آل طاها
السلام علیکم یا اهل بیت النبوه
صفوان می گوید: امام صادق علیه السلام به من فرمود:
بر خواندن این زیارت (عاشورا) مواظبت کن. پس به درستی که من، ضامن قبولی زیارت کسی هستم که از دور و نزدیک، این زیارت را بخواند، که سعی او مشکور باشد، سلام او به آن حضرت برسد و محجوب نماند و حاجت او از طرف خدا برآورده شود و به هر چه که خواهد برسد و خدا او را نومید نگرداند.
مراسم هفتگی
هیئت محبین آل طاها آمل
زیارت عاشورا ، قرائت قرآن ، مباحث مفید و..
جمعه ها ساعت 21
حسینیه آل طاها آمل
خیابان شهید بهشتی – میدان شهدای ششم بهمن
از زیارتهایی که در سیره و کلام معصومین(علیه‌السلام) و علمای بزرگ دین بر مداومت قرائتش، فراوان سفارش شده، زیارت عاشورا است. این زیارتنامه که از سوی امام پنجم -امام محمد باقر(علیه‌السلام)- به شیعیان تعلیم شده را میتوان منشور و آییننامه زندگی یک شیعه و یک مؤمن راستین دانست. زیارتنامهای که در واقع صحیفهای است مختصر؛ امّا کامل از دیدگاه اسلامشناسی، معرفتشناسی، امامشناسی، جامعهشناسی و انسانشناسی. در این زیارت انسان با عالیترین مضامین معارف الهی در شناخت معصومین(علیه‌السلام) به ویژه امام حسین(علیه‌السلام) و نیز شناخت رابطه وجودی مردم با ائمه معصومین(علیه‌السلام) و مباحث انسانشناسی، همچنین وظایفی که یک شیعه حقیقی و یک عزادار صادق در قبال امام حسین(علیه‌السلام) و نهضت او دارد آشنا میشود.
عنایت ویژهای که از سوی ائمه اطهار(علیه‌السلام) و بزرگان دین به این زیارت شریف شده است نشانگر اهمیت آن و کلیدی بودن مضامین آن در نوع رابطهای که باید هر انسانی با امام حسین(علیه‌السلام) و فرزندش امام زمان(عج) و به طور کلی با حماسه حسینی برقرار نماید میباشد. این زیارت از چنان جایگاه معرفتی بلندی برخوردار است که از زمان ائمه اطهار(علیه‌السلام) تاکنون نه تنها از برنامه عبادی هیچ یک از ائمه و یارانشان و نیز علمای راستین اسلام حذف نشده است، بلکه روز به روز تأکیداتشان بر اهمیت آن و مداومت بر خواندن آن بیشتر شده است.
از نکات قابل توجه دیگر در اهمیت و جایگاه زیارت عاشورا این است که مشهور بین اولیای خدا و علما این است که زیارت عاشورا حدیث قدسی است[1] و از سوی خداوند تبارک و تعالی به جهت عظمت شأن امام حسین(علیه‌السلام) و واقعه عاشورا و نیز ضرورت شناخت ابعاد مختلف این روز عظیم و وظیفهای که بندگان خدا در قبال امام(علیه‌السلام) و عاشورا دارند توسط فرشته وحی-جبرئیل- به رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) اعطا شده است و به وسیله امام پنجم(علیه‌السلام) پس از واقعه کربلا در اختیار مردم قرار گرفته است.
متن حدیث زیارت عاشورا
زیارت عاشورا از چند طریق به دست ما رسیده است. در یکی از مشهورترین این طرق از محمد بن خالد طیالسی و او از سیف بن عمیره روایت کرده که میگفت:
«پس از آن که امام صادق(علیه‌السلام) از حیره به مدینه تشریف بردند با صفوان بن مهران و جمعی دیگر از اصحاب برای زیارت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) به سوی نجف حرکت کردیم. بعد از زیارت آن امام(علیه‌السلام)، صفوان رو به سوی کربلا و قبر امام حسین(علیه‌السلام) نمود و به ما گفت: از این مکان آن حضرت(علیه‌السلام) را زیارت کنید چرا که من [در سفری به نجف با امام صادق(علیه‌السلام) همراه شدم؛ من] در خدمت امام صادق(علیه‌السلام) بودم و آن حضرت(علیه‌السلام) از این مکان، امام حسین(علیه‌السلام) را زیارت نمود. آن گاه شروع به خواندن زیارت عاشورا کرد و بعد از نماز، زیارت علقمه را که بعد زیارت عاشورا میخوانند خواند. سیف بن عمیره گفت: به صفوان گفتم: علقمة بن محمد زیارت عاشورا را برای ما نقل کرد؛ امّا از این دعا (علقمه) سخنی نگفت. صفوان گفت: در خدمت امام صادق(علیه‌السلام) در این مکان آمدیم چون آن حضرت(علیه‌السلام) زیارت عاشورا را خواندند دو رکعت نماز این دعا را هم خواندند آن گاه به من فرمودند: ای صفوان مواظب این زیارت و دعا باش و اینها را بخوان؛ من ضامن میشوم که هر کس این زیارت و دعا را چه از راه دور و چه از نزدیک بخواند زیارت او مقبول شود و سعیاش مشکور گردد و سلامش به آن حضرت(علیه‌السلام) برسد و محجوب نماند و حاجت او از جانب خداوند برآورده شود و به هر درجهای که بخواهد برسد و او را ناامید برنگردانند. سپس امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: ای صفوان من این زیارت را با این ضمان از پدرم گرفتم و پدرم از پدرش امام سجاد(علیه‌السلام) با همین ضمان و او از امام حسین(علیه‌السلام) با همین ضمان و او هم آن را از برادرش امام حسن(علیه‌السلام) با همین ضمان و امام حسن(علیه‌السلام) نیز از پدرش امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) با همین ضمان و آن حضرت(علیه‌السلام) هم آن را از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) با همین ضمان و رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) این زیارت را از جبرئیل با همین ضمان و جبرئیل این زیارت را با همین ضمان از خدای عزوجل دریافت کرد و خداوند عزوجل به ذات خود قسم خورده که هر کس حسین(علیه‌السلام) را با این زیارت از دور یا نزدیک زیارت کند من دعا و زیارت او را قبول میکنم و در خواست او را هر قدر که باشد میپذیرم و درخواستش را به او عطا میکنم و ناامید از طرف من برنمیگردد بلکه مسرور و خوشحال با حاجت روا شده برگشته راه رستگاری و بهشت را میپیماید و از آتش دوزخ آزاد است و شفاعت او در حق تمامی افراد جز دشمنان اهل بیت(علیه‌السلام) مورد قبول است.[2] و سپس حضرت(علیه‌السلام) به مواظبت نمودن بر این زیارت و برآمدن حاجت در پرتو این زیارت اشاره فرمود.[3]
بررسی طریق روايت زیارت عاشورا (سند «زيارت عاشورا»)
روایت زیارت عاشورا[4] به سه طریق به امام معصوم(علیه‌السلام) میرسد: طریق اول، طریق علقمة بن محمد حضرمی، طریق دیگر، طریق مالک بن اعین جهنی و طریق سوم، طریق صفوان بن مهران جمال.
در طریق اول حکیم بن داود بن حکیم و دیگران از محمد بن موسی همدانی از محمد بن خالد طیالسی از سیف بن عمیره و صالح بن عقبه و آنان از علقمة بن محمد حضرمی روایت میکنند که میگفت: «از امام باقر(علیه‌السلام) تقاضا کردم که زیارت و دعایی را به من تعلیم دهید که هم از نزدیک و هم از دور حضرت سید الشهداء(علیه‌السلام) را بدان زیارت کنم» پس امام باقر(علیه‌السلام) زیارت عاشورا را به او تعلیم فرمود. بر مبنای این روایت، تنها زیارت عاشورا به مالک بن اعین تعلیم داده شده است؛ اما از دعای بعد از زیارت عاشورا (دعای علقمه) ذکری به میان نیامده است.[5]
در طریق دوم همین روایت از طریق محمد بن اسماعیل بن بزیع از صالح بن عقبه از مالک [بن اعین] جهنی از امام باقر(علیه‌السلام) نقل شده است.[6]-[7]
در طریق سوم محمد بن خالد طیالسی از سیف بن عمیره نقل کرده که پس از آن که امام صادق(علیه‌السلام) از حیره به مدینه تشریف بردند با صفوان بن مهران و جمعی دیگر از اصحاب برای زیارت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) به سوی نجف حرکت کردیم. بعد از زیارت آن امام(علیه‌السلام)، صفوان رو به سوی کربلا و قبر امام حسین(علیه‌السلام) نمود و به ما گفت: از این مکان آن حضرت(علیه‌السلام) را زیارت کنید .... در این طریق علاوه بر زیارت عاشورا به دعای بعد از زیارت نیز با تمام خصوصیت آن اشاره شده است. در ادامه این روایت از قول امام جعفر صادق(علیه‌السلام) آمده: «ای صفوان من این زیارت را به این ضمان از پدرم و او از پدرش و او.... از خداوند متعال با همین ضمان دریافت نمودند.»[8]
پژوهشى در باره راویان حدیث زیارت عاشورا
در هر دو طریق نقل روایت زیارت عاشورا، راویانی ذکر شدهاند که در مورد توثیق یا عدم توثیق آنان در میان کتب و آثار رجالیون مطالبی عنوان شده است. در این بخش به اندکی از شرح حال این راویان پرداخته به طور اختصار از آن سخن به میان میآوریم:
1-حکیم بن داود بن حکیم
محدث نوری در کتاب مستدرک الوسائل از او به عنوان یکی از مشایخ ابن قولویه یاد کرده[9] و شیخ مفید[10] و نیز شیخ طوسی در کتابش تهذیب الاحکام از او روایت نقل کردهاند.[11] اما گویا حکیم بن داود در کتب رجال توثیقی ندارد کما این که ظاهراً تضعیفی هم از او در کتب رجالی به ثبت نرسیده است. از نظر علمای علم رجال این که توثیق عام او با تضعیفی معارض نیست همین در اعتبار او کافی است.
2-محمد بن موسی بن عیسی همدانی
او توسط نجاشی[12] و ابنالغضائری[13] و شیخ صدوق[14] و دیگر رجالیون[15] تضعیف شده است گرچه به تعبیر آیت الله خویی توثیق ابنقولویه و قولش در رجال کامل الزیارات[16] معارض آن تضعیف است و این تعارض تضعیف و توثیق، به تساقط هر دو میانجامد[17] و در نتیجه محمد بن موسی از نظر علمای علم رجال مجهولالحال محسوب میگردد.
3-محمد بن خالد الطیالسی
علیرغم این که برخی از رجالیها وی را از مجاهیل[18] شمردهاند؛ اما میتوان در میان آثار و کتب متقدمین به ادله و نشانههایی بر وثاقت محمد بن خالد طيالسى دست یافت که از میان این ادله میتوان به این موارد اشاره داشت:
1- محمد بن على بن محبوب ـ كه خود، از بزرگان طائفه اماميه است ـ از كتاب طيالسى روايت مىكند[19] كه این نقل، خود دليل بر اعتماد وى به محمد بن خالد است.
2- برخی از علما از طريق محمد بن خالد طيالسى كتبی را از برخی مؤلفان شیعه نقل کردهاند. از جمله اين مؤلّفان میتوان به سيف بن عَميره اشاره داشت كه ابوطاهر محمد بن سليمان زُرارى[20] (جدّ ابوغالب زرارى) و محمد بن جعفر رَزّاز[21] ـ كه هر دو از بزرگان و ثِقات مشايخ اماميه هستند ـ[22] به توسط محمد بن خالد طيالسى، کتاب سيف بن عميره را روايت میكنند[23] كه این نقل نشان از اعتماد ابوطاهر و رزّاز به طيالسى دارد.
عاصم بن حميد وعلاء بن رَزين و اسماعيل بن عبدالخالق از دیگر مؤلفانی هستند كه ابوطاهر (جدّ ابوغالب زرارى)، كتب ايشان را به همراه چيزهاي ديگر، از محمد بن خالد طيالسى روايت کرده است.[24] كتاب رُزَيق بن زبير نیز از جمله کتبی است که توسط عبداللّه بن جعفر حِمْيرى، از محمد بن خالد طيالسى، روايت شده است.[25] حميد بن زياد[26] نيز اصلهاى بسيارى را از محمد بن خالد طيالسى روايت کرده است.[27]
3- بسيارى از بزرگان و ثِقات، از محمد بن خالد روايت نقل کردهاند.[28] که از جمله این راويان ثِقه –علاوه بر راویان و محدثانی که در بالا بدانها اشاره شد- میتوان به: حَمدان بن احمد قَلانِسى،[29] سعد بن عبداللّه، سَلَمة بن خطّاب ـ كه بنا بر اظهر، ثقه است ـ[30] و فرزند وى عبداللّه بن محمد بن خالد طيالسى،[31] على بن ابراهيم،[32] على بن سليمان زُرارى،[33] و محمد بن حسن صفّار[34] اشاره داشت.
اين شواهد، از قوىترين نشانهها بر وثاقت محمد بن خالد طيالسى هستند. از سوى ديگر، هيچ مذّمت و تضعيفى نسبت به وى نقل نشده است، حتى از ابنغضائرى ـ كه از وى مذمّت و تضعيف نسبت به بسيارى از ثِقات، حكايت شده است ـ بنابراين، در وثاقت محمد بن خالد طيالسى ترديدى نيست.[35]
4-محمد بن اسماعیل بزیع
در کتب اربعه و سایر کتب روایی روایات بسیاری از او نقل شده است. او از اصحاب امام موسی کاظم(علیه‌السلام)[36] و امام رضا(علیه‌السلام) بود[37] و بنا بر نقل برخی از منابع از سوی امام رضا(علیه‌السلام) مورد مدح و ستایش قرار گرفته است[38] که نشان از جایگاه والای او در میان شیعیان دارد. محمد بن اسماعیل از سوی شیخ طوسی به شدت توثیق شده است.[39]
5- صالح بن عقبة بن قیس کوفی
از او در برخی از منابع به عنوان فردی غالی، کذاب و کسی که قولش قابل اعتماد نیست یاد شده است؛[40] اما مرحوم خویی با رد این بیان، به قول منسوب به ابنغضائری به عنوان سر سلسله اقوال قائلان ذم صالح اشاره کرده مینویسد: «ابنغضائری، صالح بن عقبه را تضعیف کرده است؛ اما این تضعیف، در برابر توثیق علی بن ابراهیم[41] یارای ایستادگی ندارد چه این که همان گونه که بارها نیز گفتهایم نسبت کتاب ابنغضائری به او ثابت نشده است از اینرو صالح بن عقبه از ثقات به شمار میرود.»[42]
6-مالک بن اعین الجهنی
او از اصحاب امام باقر(علیه‌السلام)[43] و به تعبیر شیخ مفید ممدوح آن بزرگوار است.[44] علامه خویی پس از ذکر مطالبی در ارتباط با ایشان نتیجه گرفته: «لا ینبغی الشک فی کونه شیعیاً امامیاً حسن العقیده و هوثقه.... در حسن عقیده و امامی بودن و وثاقت او تردیدی نیست.»[45]
7- صالح بن عقبه
او از راویان کتاب کامل الزیارات به شمار میرود.[46] علامه خویی با ذکر مقدمهای درباره او مینویسد: «....فالرجل من الثقات.»[47]
8-سیف بن عمیره
او از اصحاب امام صادق(علیه‌السلام)[48] و امام موسی کاظم(علیه‌السلام)[49] و از ثقات شیعه برشمرده شده است.[50] گویا شایعاتی مبنی بر واقفی بودن او در افواه برخی از رجالیون پیچیده بود علامه خویی ضمن رد این قول پس از ذکر مقدماتی، نقل منسوب به شهید ثانی در تضعیف او را نقل کرده و گفته است: «این تضعیف، تضعیف ناموجهی است که منشأ آن توهم واقفی بودن سیف است. این نظر از لحاظ زمانی نمیتواند صحیح باشد به علاوه این که وقف، منافاتی با وثاقت ندارد و بر فرض واقفی بودن باز هم وثاقتش ثابت است.»[51]
9-علقمة بن محمد الحضرمی
علقمه از اصحاب امام باقر(علیه‌السلام) و امام صادق(علیه‌السلام)[52] و ناقل اصلی متن زیارت عاشورا است. از او در کتاب رجالی بحثی به میان نیامده؛ اما از برادرش ابوبکر به نیکی یاد شده است.[53] برخی از علماء واقعهای را که در حضور علقمه بین ابوبکر و زید بن علی بن الحسین(علیه‌السلام) اتفاق افتاده[54] را حمل بر وثاقت علقمه نیز کردهاند و چنین نتیجه گرفتهاند که: «علقمه مثله فی الاعتقاد؛ از شرح حال برادرش که در رجال کشی آمده چنین بر میآید که او نیز در اعتقاد همانند برادرش –ابوبکر- بود.»[55]
بنا بر این از مجموع آنچه گذشت، در مى يابيم كه سندِ زيارت عاشورا، سندى است صحيح و در راویان زیارت عاشورا ضعفی مشاهده نمیشود. و افرادی چون محمد بن موسی و علقمه که توثیق مشخصی ندارند نقل علمای بزرگی چون ابنقولویه و شیخ طوسی از آنان نوعی توثیق و اعتماد برای آنان محسوب میشود به علاوه این که اقبال بزرگان و علمای دین به این زیارت و التزام به خواندن آن و سفارش قرائت آن به دیگران، خود جبران کننده این ضعف است.
ثمرات زیارت عاشورا
عظمت زیارت عاشورا و آثار و برکات آن سبب شده است که علما و بزرگان دین این زیارت را ورد و ذکر دائمی خود قرار داده و در کارها و مشکلات به آن متوسل شوند. این در حالی است که فرموده امام صادق(علیه‌السلام) به صفوان ارزشی صد چندان به این زیارت بخشیده است.[56] بنا بر نقل برخی حکایات این زیارت، رافع عذاب قبر،[57] رافع گرفتاری،[58] دافع بیماریهای مهلک[59] و واسع رزق و روزی[60] عنوان شده است.
[1]- شیخ طوسی؛ مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، 1411، صص780-781.
[2]- این مطلب دلیل بر قدسی بودن این زیارت است. زیارت عاشورا از احادیث قدسی محسوب میشود به این معنا که مفاد آن به صورت حدیث قدسی از جانب خداوند است و الفاظ آن توسط حضرت رسول(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) تدوین شده است.
[3]-شیخ طوسی، پیشین، صص773-776.
[4]-قدیمیترین متنی که زیارت عاشورا در آن نقل شده کتاب کامل الزیارات است ابن قولویه (متوفای، 368-369) متن زیارت را با پنج واسطه از امام باقر(علیه‌السلام) نقل کرده است. شیخ طوسی، (متوفای 360) نیز در کتابش مصباح المتهجد این زیارت را بیان نموده است.
[5]-شیخ طوسی، پیشین، صص773-776 و قمی، ابنقولویه؛ کامل الزیارات، نجف، انتشارات مرتضویه، 1356 ق.، ص174.
[6]-ابنقولویه، پیشین، ص174.
[7]-شیخ طوسی در مصباح المتهجد نقل کرده که: محمد بن اسماعیل بن بزیع از صالح بن عقبه از پدرش [یعنی عقبة بن قیس کوفی] و او از امام باقر(علیه‌السلام) روایت کردند که... شیخ طوسی، پیشین، ص772.
[8]-شیخ طوسی، پیشین، صص777-782.
[9]- محدث نوری؛ مستدرک الوسائل، قم، آل البیت(علیه‌السلام)، 1408، ج10، ص198.
[10]- شیخ مفید؛ المزار، کنگره شیخ مفید، 1413، ص34 و140 و...
[11]- شیخ طوسی؛ تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ه.ش.، ج6، صص41 و 44 و 71.
[12]-نجاشی، احمد بن علی؛ رجال النجاشی، قم، جامعه مدرسین، 1407ق.، ج2، ص338.
[13]-غضائری، احمد بن حسین غضائری؛ رجال بن الغضائری، قم، اسماعلیان، 1364ق.، ج6، ص59.
[14]- شیخ صدوق؛ من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، 1413، ج2، صص91-92.
[15] -حلی، ابن داود؛ رجال ابن داود، تهران، دانشگاه تهران، 1383ه.ق.، ص255.
[16]-ابنقولویه، پیشین، ص174.
[17]- الخوئی؛ معجم رجال الحدیث، بیجا، چاپ پنجم، 1413، ج18، ص298.
[18]-یکی از مصادیق مجهول در علم رجال این است که توثیق عام فردی با تضعیفی معارض نباشد در این صورت از نظر علمای علم رجال این فرد مجهول قلمداد میگردد.
[19]-شیخ طوسی؛ الفهرست، نجف، مکتبة المرتضویه، ص 149.
[20]-رازی، ابی غالب؛ رساله ابی غالب الرازی، قم، دفتر تبلیغات، 1411ه.ق.، صص169 و 171 و 172.
[21]-همان، ص140.
[22]- نجاشى، پیشین، ص٢٤١ و ابىغالب، پیشین، صص ١١٨-١٤٠.
[23]- نجاشى، پیشین، ص189 و ابىغالب، پیشین، ص148.
[24]- ابىغالب، پیشین، صص48-182 و از طریق اسناد دیگر: شیخ طوسی؛ الفهرست، پیشین، ص183 و حمیری قمی، عبدالله بن جعفر؛ قرب الاسناد، تهران، نینوی، بیتا، صص103-32-96-29و...
[25]-محدث نوری، پیشین، ج17، ص89؛ المحقق البحرانی؛ الحدائق الناضره، تحقیق محمد تقی الایروانی، قم، جامعه مدرسین، ج7، ص328 و شیخ طوسی؛ الامالی، قم، دارالثقافه، 1414، ج2، ص697.
[26]-او با اين كه واقفى است اما از سوی شيخ طوسى و نجاشى مورد توثيق قرار گرفته است. حلی؛ رجال ابن داود، پیشین، ص386؛ شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، قم، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1415ق.، ص421؛ نجاشى، پیشین، ص132 و شیخ طوسی؛ الفهرست، پیشین، ص60.
[27]- شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، پیشین، ص٤٤١.
[28]-کلینی؛ الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.، ج1، ص107 و ج6، ص479؛ شیخ مفید؛ الاختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، 1413، صص330؛ شیخ طوسی؛ تهذیب الاحکام، پیشین، ج3، صص217 و 307 و شیخ طوسی؛ الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1390ق .، ج1، ص233 و ...
[29]-حسکانی؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1411، ج١، صص ١٩١ -203.
[30]-شیخ طوسی، الفهرست، پیشین، ص438؛ شیخ طوسی؛ الاستبصار، پیشین، ج1، ص233؛ شیخ مفید؛ الاختصاص، پیشین، ص209 و شیخ صدوق؛ الخصال، قم، جامعه مدرسین، 1403، ج1، ص106.
[31]-سید بن طاووس؛ فلاح السائل، قم، دفتر تبلیغات، بیتا، ص259؛ شیخ صدوق، پیشین، ج2، ص517؛ طبری، محمد بن جریر؛ دلائل الامامه، قم، دار الذخائر، ص261 و کشی، محمد بن عمر؛ رجال الکشی، مشهد، دانشگاه مشهد، 1348ش.، ص407.
[32]-کلینی، پیشین، ج1، ص107؛ شیخ طوسی؛ الامالی، پیشین، ص168 و شیخ صدوق؛ التوحید، قم، جامعه مدرسین، 1398ق.، ص140.
[33]-شیخ طوسی؛ الامالی، پیشین، صص72-78؛ شیخ مفید؛الامالی؛ قم، کنگره شیخ مفید، 1413، صص298 و308 و حسینی استرآبادی، سید شرف الدین؛ تأویل الآیات، قم، جامعه مدرسین، 1409، ص423.
[34]- شیخ طوسی؛ الفهرست، پیشین، ص112.
[35]-مباحث فوق از سوی عالم رجالی آیت الله شبیری زنجانی نیز مورد تایید قرار گرفته است. رجوع شود به جوابیه ایشان به سئوال از صحت یا سقم سند زیارت عاشورا.
[36]- نجاشى، پیشین، ص331.
[37]- شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، پیشین، ص377.
[38]- کشی، پیشین، صص231-232.
[39]- ابن داود، پیشین، ص298 و شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، پیشین، ص364.
[40]- غضائری، پیشین، ج3، ص206؛ ابن داود، پیشین، ص462 و الحلی، رجال العلامه الحلی، قم، دار الذخائر، ص230.
[41]- قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر القمی، قم، جزائری، چاپ سوم، 1404، ج2، ص116.
[42]-الخوئی، پیشین، ج10، ص85.
[43]- فتال نیشابوری، محمد بن حسن؛ روضة الواعظین، قم، انتشارات رضی، بیتا، ج1، ص207 و إربلی، علی بن عیسی؛ کشف الغمه، تبریز، مکتبة بنی هاشمی، 1381ق.، ج2، ص123.
[44]- الخوئی، پیشین، ج15، ص164.
[45]-همان.
[46]-ابن قولویه، پیشین، صص 15، 100،104، 105، 106 و...
[47]- الخوئی، پیشین، ج10، ص85.
[48]- شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، پیشین، ص337؛ نجاشى، پیشین، ص189 و الحلی، پیشین، ص82.
[49]- نجاشى، پیشین، ص189 و الحلی، پیشین، ص82.
[50]- نجاشى، پیشین، ص189 و ابن داود، پیشین، ص182.
[51]- الخوئی، پیشین، ج9، ص383.
[52]-شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، پیشین، صص140 و 262؛ التفرشی؛ نقد الرجال، تحقیق مؤسسه آل البیت(علیه‌السلام)، لاحیاء التراث، قم، مؤسسه آل البیت(علیه‌السلام)، چاپ اول، 1418، ج3، ص216 و الخوئی، پیشین، ج12، ص200
[53]- کشی، پیشین، ص416.
[54] -کشی، پیشین، ص416.
[55]-الاردبیلی، محمد علی؛ جامع الرواة، مکتبة المحمدی، ج1، ص545.
[56]- در حدیثی امام صادق(علیه‌السلام) به یکی از یاران خود به نام صفوان فرمودند: «ای صفوان هر گاه برای تو به سوی خداوند حاجتی روی داد پس به وسیله این زیارت به سوی آن حضرت توجه کن و از هر جا و مکانی که بوده باشی بخوان این دعا را و حاجت خود را از پروردگار خود بخواه که برآورده خواهد شد و خداوند از وعده خود خلاف نخواهد کرد.»
[57]-محدث قمی؛ مفاتیح الجنان، قم، اسوه، ص463 و میر خلف زاده، علی؛ کرامات الحسین، قم، انتشارات مهدیار، چاپ سوم، ج2، صص238 و 244-247.
[58]-محدث قمی، پیشین، صص550-552 و میر خلف زاده، پیشین، صص229-230.
[59]-دستغیب، عبدالحسین؛ داستانهای شگفت، انتشارات صبا، چاپ دوم، 1361ش.، صص323-324 و میر خلف زاده، پیشین، ص242.
[60]- میر خلف زاده، پیشین، ص221.
مطالب مشابه
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد که شما عضو سایت نیستید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.
- 22 بهمن آمریکا آیت الله جوادی آملی احياء اشعار اقتصاد مقاومتی امام جعفر صادق (ع) امام حسین (ع) امام موسي كاظم(ع) انقلاب اسلامی برنامه های هیئت جمهوری اسلامی حج حضرت معصومه (س) دانشجو درس اخلاق درس هايي از مکتب رضوي رسول گرامی اسلام ماه صفر مقام معظم رهبری مناسبت ها نیمه شعبان ویژه نامه اعیاد شعبانیه یادواره شهدا
- فید RSS
